Bingöl Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Abdulvahap Baydaş, Öğretim Görevlisi Ethem Kılıç ve Doktor Öğretim Üyesi Yavuz Türkan’ın ‘Tüketim Üzerinde Etkili Olan Faktörlerin İnanç Açısından Belirlenmesi: Bingöl İli Örneği’ başlıklı çalışmasında, Bingöl’de dini inancın satın alma üzerindeki etkileri araştırıldı.

Bingöl’de yaşayan bireylerin dini inancının satın alma davranışı üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla 384 kişiyle görüşülerek yapılan ve 2019 yılında yayımlanan araştırmaya göre, katılımcıların yüzde 93.1’i tükettiğim ürünlerin inançlarına uygun olmasına dikkat ettiğini bildirdi. Katılımcıların yüzde 85,7’si de tercih edilen markanın inançlara uygun olmasına dikkat ettiğini belirtti.

Katılımcılar ürün veya hizmet tercihinde geleneksel dindarlık anlayışı açısından en çok dikkat ettikleri faktörleri; ahlaki bir hayat yaşandığında neyin tüketildiği fark etmemesi ( 26,1), ahlaki bir hayat yaşandığında neye inanıldığının fark etmemesi (23,4), inançtan ziyade ürünün kaliteli olup olmaması (27,3), çevredekilerin etkisiyle ürünlerin satın alınmasının tercih edilmesi (41,1), inançtan ziyade ürünün ucuz olup olmadığı (21,2), tüketilen ürünün zevke uygun olması (28,4), dindar bir insan olunmasına rağmen, dini kuralların günlük işleri etkilenmesinin istenmesi (23,5), dua etme gerektiği öğretildiği için dua edilmesi (21,7), dinle ilgilenmenin birincil sebebi, dini mekânların uygun bir sosyal faaliyet ortamı olması (24,2) şeklinde sıralandı.

Katılımcılar ürün veya hizmet tercihinde geleneksel dindarlık anlayışı açısından dikkat ettikleri faktörleri; alınan ürünün toplumsal sorumluluk algısını dikkate alma ( 75,5) ve alınan ürünün insani değerlere önem verip vermediği (65,3) şeklinde sıralanmışlardır. Söz konusu faktörlerin frekansları yüksek çıkmıştır. Alınan ürünün çevre dostu olup olmaması (59,4) ve alınan ürünün dürüst reklam yapıp yapılmadığı (55,9) şeklinde sıralandı.

Çalışmanın sonuç kısmında, “Yapılan analizler sonucunda faktörlerinin yüksek derecede olduğu gözlemlenmiştir. Katılımcılar ürün veya hizmet tercihinde içselleştirilmiş inanç duygusu açısından daha hassas oldukları gözlenmiştir. Katılımcılar ürün veya hizmet tercihinde Geleneksel dindarlık anlayışı açısından hassas olmadıkları görülmüştür. Çevre ve Sosyal sorumluluk bilinci kişilerin ürün satın almalarında orta derecede önemli olduğu tespit edilmiştir. Maddi – Manevi aidiyet duygusu kişilerin ürün satın almalarında orta derecede önemli olduğu tespit edilmiştir” ifadelerine yer verildi.