TÜRKİYE’DE 984, BİNGÖL’DE 3 ÜRÜNE COĞRAFİ İŞARET VERİLDİ
Türk Patent ve Marka Kurumu verilerine göre, ülke genelinde şuana kadar 984 ürüne coğrafi işaret verildi. En fazla coğrafi işaret alan üç il Gaziantep, Konye ve Şanlıurfa olurken, en az coğrafi işaret alan iller ise Ağrı, Karaman, Kilis, Batman ve Kırıkkale oldu. Bingöl’de 3 coğrafi işaretle en az coğrafi işaret alan illerden biri oldu.
BİNGÖL’DE COĞRAFİ İŞARET ALAN ÜRÜNLER
Bingöl’de coğrafi işaret alan ilk ürün Çobantaşı Kavurması olurken, diğer ürünler Sivan Dut Pekmezi ve Yedisu Horoz Kuru Fasulyesi oldu.
ÇOBANTAŞI KAVURMASI
Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri: “Meşe yaprağı ile beslenmiş 1-2 yaşındaki oğlak etinden kemikli olarak hazırlanan etin su, tuz ve kendi yağı dışında hiçbir katkı maddesi katılmadan pişirilmesi sonucu sıcak ve soğuk servis edilen kavurma çeşididir. 1700’lü yıllardan beri hemen hemen her evde kışlık ihtiyaç olarak da hazırlanan kavurmalar bölgedeki meşe ormanlarında beslenen oğlak etlerinden yapılmaktadır. Hiçbir katkı olmadan kendi yağı ve eti dışında tuz ve su ile işçilik mahareti katılarak yapılan kavurma 1950 lerde yol boyunda ticari faaliyete konu edilerek üretimi sıcak olarak devam etmiştir. 2007 yılında bölgede artan talebe göre konum alan üreticiler soğuk paketlenmiş üretime başlamış ve kısa sürede Türkiye pazarında önemli bir yer almıştır.”
SİVAN DUT PEKMEZİ
Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri: “Sivan, Bingöl’ün Genç ilçesinin coğrafi sınırda belirtilen kısmına denilir. Bu bölge Servi olarak da adlandırılır. Bu bölgede yaklaşık 100 yıldan fazla süredir dut üretimi yapılmakta olup anıt ağaç niteliğinde yaklaşık 300 yaşında birçok ağaç da bulunur. Sivan Dut Pekmezi, coğrafi sınırda yetişen beyaz dutlardan (Morus Alba) üretilir. Haziran ve temmuz aylarında toplanan taze beyaz dutlardan elde edilen şıranın, kazanlarda kaynatılarak fazla suyun uçurulması ve belirli bir kıvama gelene kadar koyulaştırılmasıyla elde edilir.
Sivan Dut Pekmezi üretiminde kullanılan dutların yetiştiği bahçelerde, sadece çiftlik gübresi kullanılır ve herhangi bir kimyasal ilaçlama yapılmaz. Hasat aşamasında ürün, yere temas ettirilmeden çadır veya bez kumaşlar kullanılarak toplanır. Sivan Dut Pekmezi üretiminde kullanılan dutlar meşe odunu ateşiyle kaynatılır. Bunun sebebi meşe odununun ısı verme gücü yüksek ve yağ miktarının düşük olmasıdır. Bu yüzden is yapmaz.”
YEDİSU HOROZ KURU FASULYESİ
Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri: “Yedisu Horoz Kuru Fasulyesi, Cumhuriyet dönemi ve sonrasında Yedisu ilçesinde üretimi yapılan oturak ya da bodur bitki gelişme şeklindeki Phaseolus vulgaris L. türü ve horoz çeşidi kuru fasulyedir. Yedisu Horoz Kuru Fasulyesi ince kabuklu, dolgun, beyaz, parlak, düz eliptik, genel olarak iç bükey böbreğimsi ve kısmen silindirik yapıda olup oldukça iridir. Ürünün 100 tane ağırlığı 52,92 g ilâ 58,50 g aralığındadır. Ürün, sülük çıkarmayan yapıdadır. Ürünün ince kabuk yapısı sayesinde kısa sürede pişer ve piştiği zaman dağılmaz. Kabuk atmaması sayesinde üründeki aroma korunur. Yedisu ilçesinde Elmalı Deresi, Çerme Deresi, Yedisu Deresi ve Kelhaş Deresi, Peri Suyu gibi su kaynakları bulunur. Yedisu ilçesinin 2000 metreyi aşan yüksek dağlarla çevrili oluşu, ilçedeki kaynak sularının varlığı ortalama 1598 rakımlı Yedisu ilçesinde mikroklima iklimi oluşturur. Bu durum ilk ve son don tarihleri arasını açar ve ürünün daha uzun sürede yetişmesini, baklalarını doldurmasını, tanelerinin daha dolgun ve parlak olmasını sağlar.
Yetişme dönemi mayıs ayının ilk yarısı ilâ ekim ayının ilk yarısıdır. Ürünün yetişme döneminin uzun olması gece ile gündüz sıcaklıkları arasındaki farkın fazla olmasından kaynaklanır.”
İLLERE GÖRE COĞRAFİ İŞARET TESCİL SAYILARI
Gaziantep: 73
Konya: 43
Şanlıurfa: 34
Afyonkarahisar: 31
İzmir: 30
Kastamonu: 26
Diyarbakır: 25
Ankara: 26
Aydın: 22
Bolu: 22
Bursa: 22
Kayseri: 21
Mersin: 19
K.Maraş: 18
Manisa: 17
Muğla: 17
Adana: 17
Malatya: 18
Erzurum: 17
Samsun: 15
Sivas: 16
Denizli: 14
Hatay: 16
Tokat: 14
Antalya: 13
Balıkesir: 14
Sakarya: 13
Mardin: 13
Bayburt: 12
Rize: 12
Giresun: 11
Kütahya: 11
Trabzon: 11
Van: 12
Düzce: 11
Gümüşhane: 11
Isparta: 10
Kocaeli: 10
Adıyaman: 9
Burdur: 9
Eskişehir: 9
Sinop: 11
Edirne: 9
Çanakkale: 8
Aksaray: 8
Bartın: 8
Çankırı: 9
Erzincan: 7
Tekirdağ: 7
Yozgat: 7
Amasya: 8
Çorum: 7
Kars: 6
Artvin: 5
Bilecik: 5
Elazığ: 5
Ordu: 6
Zonguldak: 5
Iğdır: 6
Karabük: 5
İstanbul: 4
Kırklareli: 4
Kırşehir: 5
Nevşehir: 5
Niğde: 4
Siirt: 4
Ardahan: 4
Bingöl: 3
Bitlis: 3
Hakkari: 3
Tunceli: 3
Uşak: 3
Şırnak: 3
Yalova: 3
Osmaniye: 3
Muş: 3
Kırıkkale: 2
Batman: 2
Kilis: 2
Karaman: 1
Ağrı: 1