OLAĞANÜSTÜ KURAKLIK YAŞAYAN BİNGÖL’DE NE TÜR ÖNLEMLER ALINDI?
Son yılların en kurak dönemini geçiren Bingöl, yaşanan iklim değişikliğinden en fazla etkilenen illerden biri oldu. Yeterli yağışın olmaması nedeniyle 2021 yılını olağanüstü kurak geçiren Bingöl, kış aylarını da yağışsız geçiriyor.
CHP Adıyaman Milletvekili Abdurrahman Tutdere, Bingöl’de yaşanan kuraklık ve iklim değişikliği ile ilgili meclise soru önergesi verdi.
Tutdere’nin, Bingöl’de iklim değişikliği ile mücadele konusunda ne tür çalışmaların yürütüldüğü konusundaki soru önergesine Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli cevap verdi.
Tutdere, meclise sunduğu soru önergesinde; Türkiye’de son 1 yılda yaşanan kuraklık, sel, heyelan, orman yangınları, hortum, don gibi doğal afetlerin, ilerleyen yıllarda daha büyük felaketlerin habercisi olduğunu belirterek, “Tarımsal üretimdeki plansızlık, yüksek girdi fiyatları, su ve kuraklık sorunu, istikrarsız ve işlevsiz politikalar, tarımsal üretimin önündeki en büyük engeldir. Bunların üzerine bir de iklim değişikliğine bağlı olarak gelişen aşırı hava olaylarının neden olduğu felaketler eklenince Türkiye’de tarımsal faaliyetlerde bulunmanın zorlaşacağı tahminleri yapılmaktadır.
Bu bağlamda; Bingöl genelinde iklim değişikliği ile mücadele kapsamında, tarımsal faaliyetlerin aksamaması adına hangi tedbirler alınmaktadır, hangi çalışmalar yürütülmektedir?
Bingöl genelinde iklim değişikliğine bağlı olarak yaşanacak ürün çeşitliliği ve verim kaybındaki azalmaların önüne geçilmesi için herhangi bir çalışma yürütülmekte midir? Yürütülüyorsa bu çalışmalar nelerdir?
Bingöl genelinde, kuraklıkla mücadele kapsamında yürütülen çalışmalar nelerdir?
Bingöl genelinde iklim değişikliği ve kuraklık nedeniyle yaşanacak su sorunu için hangi çalışmalar yürütülmektedir?” dedi.
BAKAN PAKDEMİRLİ’NİN CEVABI
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Turdere’nin soru önergesine yanıt verdi.
Bakan Pakdemirli, “Bakanlığımızca, iklim değişikliği nedeni ile bitkisel üretimde yaşanan sorunlara karşı gerekli önlem ve tedbirlerin net olarak belirlenmesi, ürün desenine, destekleme politikalarına, gübre tüketimine ve tohum-fidan kullanımına yönelik stratejilerin oluşturulması amacıyla 7 coğrafi bölgemizde "Bitkisel Üretim Sektöründe İklim Değişikliğinin Etkisi ve Değerlendirilmesi Bölge Toplantıları" yapılmakta olup, bu kapsamda 4 coğrafi bölgemizde toplantı gerçekleştirilmiştir” dedi.
HANGİ ÖNLEMLER ALINDI?
Bakan Pakdemirli, şunları söyledi: “Sektörün tüm birimlerinin katılımlarıyla, başta kuraklık olmak üzere iklim değişikliğinin tarımsal üretim üzerindeki etkilerini mikro havzalar bazında belirleyerek, en uygun bitki türü ve çeşitlerin tespit edilmesi, iklim ve toprak isteğine göre en uygun gübreleme ve sulama yönteminin planlanması ve böylece iklim değişikliğine uygun tarımsal üretimin gerçekleştirilmesi söz konusu olacaktır.
2021 yılında ülke genelinde atıl, boş bırakılan ve nadas alanlarında gerek bitkisel üretimin artırılması gerekse kuraklığa dayanıklı çeşitlerin ekilişlerinin yaygınlaştırılmasına yönelik 75 hibe yolu ile projeler hayata geçirilmeye başlanmıştır.
Bu kapsamda bakanlığımızca yürütülmekte olan ‘Tarım Arazilerinin Kullanımının Etkinleştirilmesi Projesi’ ile yaklaşık 300 proje uygulanmaya başlanmıştır.
Çeltik üretiminde damlama sulama ile sulanması planlanan projelere öncelik tanınmıştır.
Bunun yanı sıra mercimek, nohut ve tritikale gibi kuru tarım yapılan ürünlere yönelik teklif edilen projeler kabul edilerek hayata geçirilmiştir.
Organik tarım ve iyi tarım uygulamalarında çevre ve iklim kaynaklı faktörler dikkate alınarak yapılan risk yönetimi planlaması ile sürdürülebilirlik amaçlanmakta, iklime ve çevreye dost üretim sistemleri olan organik tarım ve iyi tarım uygulamalarının yaygınlaştırılması çalışmaları yürütülmektedir.
Ayrıca, tarım sektöründe tarım faaliyetlerinin aksamaması için, iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini minimize etmek, ürün çeşitliliği ve verimliliğini sürdürülebilirliğinin temini için ve çiftçilerimizde farkındalık oluşturmak maksadıyla projeler yürütülmüştür.
Bu kapsamda; Bozkır Ekosistemlerinde İklim Değişildiğine Ekosistem Tabanlı Uyum (ETU) için Tarım Uygulamaları Projesi, Sürdürülebilir Arazi Yönetimi ve iklim Dostu Tarım (OEF) Projesi yürütülmüştür.
Toprak Organik Karbonu (TOK); arazi tahribatının dengelenmesi, ülke topraklarının sürdürülebilir kullanımı ve iklim değişikliğinin yarattığı olumsuz etkilerinin azaltılması ve/veya giderilmesi açısından son derece önemli ve etkin bir göstergedir. Bingöl İlinin de içinde bulunduğu Türkiye topraklarının organik karbon içeriklerinin belirlenmesine yönelik olarak tarımsal üretimden kaynaklanan sera gazı bütçesinin belirlenmesinde en önemli kaynak olan “Ülkesel Coğrafi Toprak Organik Karbon Bilgi Sistemi” kapsamında topraklarımızın ülkesel karbon haritası çıkarılmış ve Tarım Bilgi Sisteminde yer almıştır.
-VERİM KAYBI YAŞAYANLARA DESTEKLEME ÖDEMESİ YAPILACAK-
Ulusal Mera Kullanım ve Yönetim Projesi kapsamında Bingöl İlimizin de içinde yer aldığı ülkemizin mera varlığı belirlenmiş ve önemli bir karbon yutağı olan meraların ıslahı ve sürdürülebilir yönetimi için öneriler ortaya konmuştur. Bu şekilde özellikle mera alanlarında ıslah çalışmaları ile toprakta karbon tutulumu sağlanmakta ve sürdürülebilir tarımsal (hayvansal) üretime katkı sağlanmaktadır.
Ülkemizde yetersiz yağış nedeniyle kuru şartlarda üretimi yapılan; buğday, arpa, çavdar, yulaf, tritikale, nohut ve mercimek ürünlerinde, Bakanlığımız tarafından belirlenen tarım havzalarındaki köylerde 30 ve üzeri verim kaybı yaşayan çiftçilerimizin, verim kayıplarını telafi edebilmek amacıyla, verim kayıpları oranlarına göre dekara 30-100 TL arasında doğrudan destekleme ödemesi yapılacaktır.
İklim değişikliği ve kuraklıkla mücadele çalışmaları kapsamında; Bakanlığımızca 2013-2017 yıllarını kapsayan Türkiye Tarımsal Kuraklıkla Mücadele Stratejisi ve Eylem Planı oluşturularak uygulanmıştır. 2018-2022 yıllarını kapsayan Türkiye Tarımsal Kuraklıkla Mücadele Stratejisi ve Eylem Planı hazırlanarak uygulamaya konulmuştur.
Eylem Planı çerçevesinde;
-Tarımsal kuraklık konusunda kamuoyu bilinç düzeyinin arttırılması,
-Paydaşların sürece dahil edilmesi,
-Sürdürülebilir tarımsal su kullanımının planlaması,
-Kuraklığın yaşamadığı dönemlerde gerekli tedbirlerin alınması,
-Kriz dönemlerinde etkin mücadele programının uygulanarak kuraklığın etkilerinin en aza indirilmesi amaçlanmaktadır.
81 il müdürlüğünde ‘İI Kuraklık Eylem Planları’ hazırlanmış olup; Tarımsal Kuraklık İl Kriz Merkezleri oluşturulmuştur. Ayrıca ‘İzleme, Erken Uyan ve Tahmin Komitesi' ve 'Risk Değerlendirme Komitesi' oluşturulmuştur.
Bakanlığımız tarafından ülkemizdeki kuraklık zararlarını asgariye indirebilmek amacıyla kuraklık öncesi, esnası ve sonrasında alınabilecek tedbirlerin belirlenmesi ve ilgili kamu kurumlarının yönlendirilebilmesi maksadıyla Bingöl İlinin içinde yer aldığı Fırat-Dicle Havzasında Kuraklık Yönetim Planının hazırlanması çalışmaları 2019 yılında tamamlanmıştır.
Tarım Sigortaları Havuzu tarafından kapsama alınacak ürünler, riskler, bölgeler ve işletme ölçekleri itibariyle devlet tarafından sağlanacak prim desteği miktarları, her yıl Cumhurbaşkanı Kararı ile belirlenmekte olup; bu yıla ait uygulamaların yer aldığı Tarım Sigortaları Havuzu Tarafından 2021 Yılında Kapsama Alınacak Riskler, Ürünler ve Bölgeler ile Prim Desteği Oranlarına ilişkin 3205 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı, 25 Kasım 2020 tarih ve 31315 sayılı Resmi Gazete' de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
2017 yılında ilk kez kuru tarım alanlarında buğday ürünü ve sertifikalı tohum ile başlatılan Devlet Destekli İlçe Bazlı Kuraklık Verim Sigortası uygulamasına, 2021 yılında Köy Bazlı Kuraklık Verim Sigortasına geçilmiştir. Köy Bazlı Kuraklık Verim Sigortası ile, kuru tarım alanlarında yetiştirilen buğday, arpa, çavdar, yulaf, tritikale, nohut, kırmızı mercimek ve yeşil mercimek ürünleri ile bu ürünlerin sertifikalı tohumluklarında, dolu paketi dışındaki; kuraklık, don, sıcak rüzgar, sıcak hava dalgası, aşırı nem, aşırı yağış risklerinden kaynaklı verim azalışları teminat altına alınmaktadır.
-SİGORTA YAPTIRANLARA HASAR TAZMİNATI ÖDENECEK-
Üreticilerimiz, 5363 sayılı Tarım Sigortalan Kanunu kapsamında Devlet Destekli Köy Bazlı Kuraklık Verim Sigortası yaptırdıkları takdirde sigorta primi tutarının 60'ı devlet prim desteği almakta olup; kuraklık riski başta olmak üzere kapsamdaki risklerden dolayı herhangi bir hasar olması durumunda da hasar tazminatı ödenmektedir.
TAGEM Enstitülerince geliştirilen ve üretimi yapılan Kuraklığa Tolerantlı 31 ekmeklik buğday, 12 makarnalık buğday ve 19 arpa çeşidi bulunmaktadır.
İklim değişikliğinin tarımsal üretim üzerindeki olası etkilerini dikkate alarak tohum üretimine yönelik araştırmalar yapmak üzere özellikle tahılların soğuğa dayanıklılığını belirleyecek ve yeni çeşitler geliştirilecek Soğuğa Dayanıklı Test Merkezi Erzurum'da 2017 yılında faaliyete geçirilmiştir. Anılan Test Merkezi Bingöl İlimizin de içerisinde yer aldığı özellikle Doğu Anadolu Bölgesi için de hizmet vermekte ve iklim değişikliği ile mücadele kapsamında dayanıklı-tolerant tohum üretimi konusunda Ar-Ge çalışmaları ile sürdürülebilir tarımsal üretime önemli katkılar sağlamaktadır.
Planlama çalışmalarına devam edilen Sancak Barajı Projesi ile 3500 ha ve diğer muhtelif gölet (Merkez-Çapakçur, Ormanardı, Yolçatı, Genç-Çevirme, Karlıova-Viranşehir, Karlıova-Kaynak, Solhan-Elmasırtı gibi) ile 4800 ha arazinin sulanması öngörülmektedir.”